Behandeling van getraumatiseerde vluchtelingen met LHBTQI+, seksueel geweld of mensenhandel

1. Vluchtelingen en seksueel geweld (SG) en mensenhandel; wat moet je weten als behandelaar – Als EMDR therapeut is het belangrijk op de hoogte te zijn van de specifieke aspecten rondom seksualiteit en seksueel geweld binnen verschillende culturen en de impact van schending van seksuele integriteit op de sociale context. Seksualiteit, prostitutie, mensenhandel en seks als wapen in oorlog passeren in deze inleiding de revue. De concepten taboe, schaamte/ schuld en sociaal isolement worden belicht. Ingegaan wordt tevens op seksualiteit als onderwerp in de gesprekskamer, waarbij ingegaan wordt op het diagnosticeren en behandelen van patiënten met een recente vluchtgeschiedenis na herhaald seksueel geweld (en/ of genitale verminking) in de voorgeschiedenis en de mogelijke behandelinterventies die naast EMDR kunnen worden ingezet.
2. Trauma & identiteit bij LHBTQ+ vluchtelingen – Trauma bij onze patiënten gaat vaak over de combinatie van fysiek en seksueel geweld, bovenop discriminatie en uitsluiting vanwege de identiteit (een vorm van sociaal trauma), dit alles na opgegroeid te zijn in een omgeving met hoog stigma en taboe. Dit kan naast PTSS klachten breder invloed hebben op aspecten zoals zelfbeeld, sociale inbedding en betekenisgeving, naast seksualiteit en intimiteit. Hoe integreer je deze aspecten binnen de (traumagerichte) behandeling?
3. Aanpassingen in EMDR werkwijze – Niet bij alle patiënten uit onze doelgroep kunnen we het EMDR protocol geheel toepassen zoals we dat geleerd hebben. Soms zijn aanpassingen nodig in de taal, in het tempo of de lengte van interventies. Het werken met een tolk, met mensen die analfabeet zijn, of die dusdanig veel dissociëren dat het plaatje vaststellen lastig is, zijn sommige voorbeelden van obstakels die we tegenkomen. In dit praatje staan we stil bij een aantal voorbeelden uit de praktijk, hoe een EMDR sessie dan vorm te geven.
4. Aanvullende behandeling na/ naast EMDR: Herstel van intimiteit/ SAFE module/ groep Schematherapie – Na traumabehandeling van seksueel geweld, hebben de slachtoffers ruim twee keer zoveel kans op seksuele problemen in vergelijking met mensen die dit niet hebben meegemaakt. Voor het werken aan herstel van intimiteit is een module ontwikkeld waarin middels lichaamsgerichte therapie de onderwerpen lichaamsbeleving en het verdragen, reguleren en doseren van intimiteit worden geëxploreerd.

Daarnaast lopen slachtoffers van seksueel geweld, ook na behandeling, een verhoogde kans op revictimisatie. Voor het voorkomen van revictimisatie is een lichaamsgerichte module ontwikkeld (SAFE), waarvan de eerste voorzichtige onderzoeksresultaten veelbelovend zijn.

In sommige gevallen waar persoonlijkheidsproblematiek de traumabehandeling belemmert, is een aanvullende module geïndiceerd om destructieve gedragspatronen te leren herkennen en doorbreken. Hiervoor wordt bij ARQ Centrum45 de groep schematherapie geïndiceerd.